Controversiële betaaloptie: Tweede Kamer wil ‘later betalen’ in winkels verbieden
Stel je voor: je staat in een winkel en ziet die perfecte broek die je direct wilt meenemen. Het enige probleem? Je hebt nog geen loon binnen en je bankrekening staat er niet best voor. Dankzij betaalopties als ‘achteraf betalen’ kun je deze aankoop toch doen, zelfs als je nu niet genoeg geld hebt. Betaaldiensten zoals Klarna en Adyen willen dit nu ook beschikbaar maken bij pinautomaten in fysieke winkels. Deze ontwikkeling heeft echter geleid tot flinke bezorgdheid binnen de Tweede Kamer en bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM).
Toenemende schulden door achteraf betalen
Met de optie om later te betalen, leen je eigenlijk geld van de betaaldienst. Je hebt dan meestal drie maanden de tijd om het bedrag terug te storten. Het probleem? Deze diensten hoeven zich niet aan de strikte regels voor kredietverstrekkers te houden. Er wordt bijvoorbeeld niet gecontroleerd of je het geleende bedrag wel kunt terugbetalen.
Teun van der Velden, manager van het kredietteam bij de AFM, waarschuwt voor de gevaren hiervan: “Er wordt niet getoetst of het aangaan van de schuld wel verstandig is voor jou.” Hij benadrukt dat mensen soms meerdere keren achter elkaar gebruikmaken van deze betaaloptie, zonder zich te realiseren dat ze zo een stapeling van schulden opbouwen. Vooral de gewoonte om telkens weer een schuld aan te gaan, baart de AFM zorgen.
Hoge kosten en groeiende markt
Hoewel de meeste ‘achteraf betalen’-diensten geen rente rekenen, kunnen de kosten flink oplopen als je een betaling mist. Betaaldiensten verdienen veel aan de hoge aanmaningskosten die ze in rekening brengen bij te late betalingen. Ongeveer 40 procent van hun inkomsten komt uit deze extra kosten.
Uit onderzoek van de AFM blijkt dat er in 2022 maar liefst 45 miljoen transacties met achteraf betalen zijn gedaan in Nederland, goed voor 4,8 miljard euro. Ongeveer drie procent van dit bedrag werd uiteindelijk doorgegeven aan incassobureaus. Wat ook opvalt is dat kinderen tussen de 13 en 17 jaar oud in 2023 zo’n 600.000 van deze transacties hebben uitgevoerd, met een gemiddelde waarde van 50 euro per aankoop. Vooral kledingwinkels zijn populair bij deze betaalmethode.
Verantwoordelijkheid van de winkels
De AFM maakt zich extra zorgen over de uitbreiding van deze betaaloptie naar fysieke winkels. Online kiezen consumenten vaak voor achteraf betalen om kleding eerst te kunnen passen. In een fysieke winkel vervalt dat argument, waardoor de optie vooral gebruikt zal worden door mensen die eigenlijk het geld niet hebben. “Dan druk je al snel op de knop om achteraf te betalen, met alle risico’s van dien,” aldus Van der Velden.
Ook de Utrechtse wethouder Linda Voortman uit haar bezorgdheid. Ze riep winkeliers op om deze betaaloptie niet te introduceren. Ze waarschuwt dat vooral jongeren hierdoor verleid worden om aankopen te doen die ze zich eigenlijk niet kunnen veroorloven. “We moeten mensen soms tegen zichzelf beschermen,” zegt ze.
Kamer steunt verbod
De zorgen zijn ook in de politiek doorgedrongen. De Tweede Kamer heeft een motie aangenomen die pleit voor een verbod op ‘achteraf betalen’ in fysieke winkels. Hoewel er vanaf 2026 strengere Europese regels en AFM-toezicht zullen gelden voor deze diensten, vinden veel Kamerleden dat er sneller actie nodig is. Staatssecretaris Teun Struycken (Rechtsbescherming) heeft aangegeven dat het niet mogelijk is om de regels eerder in te laten gaan, maar hij komt half november met een reactie.
Het is duidelijk dat het aanbieden van ‘achteraf betalen’ in winkels een ingewikkeld vraagstuk is, waarbij zowel de consument als de winkeliers verantwoordelijkheden dragen. De vraag blijft of een verbod de oplossing is of dat er andere maatregelen genomen moeten worden om schuldenproblematiek te voorkomen.
Ik ben Arend, een enthousiaste schrijver met een brede interesse in verschillende onderwerpen. Of het nu gaat om technologie, natuur, cultuur of maatschappelijke vraagstukken, ik ben altijd op zoek naar nieuwe verhalen en invalshoeken. Mijn doel is om complexe onderwerpen begrijpelijk en interessant te maken voor een breed publiek. Ik geniet van het proces van onderzoek doen, het verzamelen van feiten en het omzetten van ideeën in heldere, toegankelijke teksten. Naast schrijven hou ik ervan om buiten te zijn, nieuwe ervaringen op te doen en mijn horizon te verbreden. Dit houdt mijn creativiteit en nieuwsgierigheid voortdurend scherp.
Nieuwe blogs
